‘พญายมราช’ ‘ยมบาล’ หรือ ‘พยายม’ เดิมที คือ เทวดาเชื้อสายยักษ์ มีหน้าที่คุมนรกและตัดสินบาปของมนุษย์ ในนรกจะมีพญายมราชเพียง 5,720 ตนเท่านั้น แต่มียมทูตซึ่งอยู่ใต้การปกครองของพญายมราช มีหน้าที่นำพาดวงวิญญาณมาสู่นรกมากมายนับไม่ถ้วน ซึ่งพญายมราชนั้น เปรียบเสมือนตำแหน่งหนึ่ง สามารถหมุนเวียนเปลี่ยนตนได้เรื่อยๆ ขึ้นอยู่กับความประสงค์ของสวรรค์ ซึ่งมนุษย์เองก็สามารถเป็นพญายมราชได้หากมีบุญบารมีและคุณสมบัติเหมาะสม

วิธีบูชาพญายมราช
อย่างที่กล่าวไว้ว่า พญายมราชท่านมีอำนาจมาก สามารถตัดสินบาปของทุกวิญญาณบนโลกใบนี้ได้ ทำให้ภูตผีปีศาจต่างเกรงกลัว นอกจากนี้ ท่านยังมีบุญบารมีน่านับถือ ผู้ใดบูชาก็นับเป็นมงคลต่อชีวิต หากประสงค์สิ่งใดก็ขอให้กราบไหว้ท่านจะสมปรารถนาทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเงินทอง หน้าที่การงาน ปกป้องคุ้มภัย ผู้บูชาไม่จำเป็นต้องถวายสิ่งใดให้ท่านมาก แค่หมั่นท่องคาถาปะโตเมตังและกรวดน้ำอุทิศบุญให้ท่านบ่อยๆ ท่านจะเอ็นดูคอยช่วยเหลือทุกอย่าง การแก้บนเองก็ให้ท่องบทสวดปะโตเมตังแก้บนเช่นกัน หรือหากใครไม่สบายใจ อยากถวายของดีๆให้ท่านบ้าง สามารถถวายข้าวตอกดอกไม้ โดยเน้นเป็นดอกสีขาวเหลืองหรือสีแดง พวงมาลัยดาวเรือง ข้าวสวย อาหารคาวหวานและผลไม้สามอย่าง ส่วนเครื่องดื่มชนิดใดก็ได้ โดยการท่องบทสวดปะโตเมตังนี้ 2 จบจะเป็นการไหว้บูชาธรรมดา 5 จบไหว้เพื่อส่งบุญให้คนตาย เชื่อว่าคนตายจะได้เร็วกว่าเราทำบุญตักบาตร เพราะเราสามารถบอกท่านยมที่เป็นผู้คุมนรกให้ส่งไปให้แก่ดวงวิญญาณที่เราต้องการได้โดยตรง 7 จบจะเป็นเรื่องการขอให้ท่านช่วยคุ้มภัยไม่ให้มีโรคร้ายและอุบัติเหตุเข้ามาย่ำกราย 8 จบเรื่องเงินโชคลาภ 9 จบขอเรื่องความก้าวหน้าในชีวิต จะมีในส่วนของการให้ท่าน พญายมราช ช่วยในเรื่องที่ไม่ได้เจอกันบ่อยๆในชีวิตประจำวัน เช่น ป้องกันจากคุณไสยให้ผู้บูชาสวด 11 จบ 17 จบเมื่อเจอเคราะห์กรรมแล้วอยากให้ผ่านพ้นไปไวๆ ขอให้ท่านมาช่วยเหลือโดยไว 35 จบ อาจเป็นกรณีที่เจอภูตผีปีศาจเข้ามาทำร้ายหรือจะสวดเพื่อเป็นบุญกุศลและความสิริมงคลต่อชีวิตกี่จบก็ได้ ซึ่งการบูชาท่านยมแต่ละครั้งหรือต้องการเรียกท่านมาให้จุดธูปห้าดอก หากใครบูชาท่านยมดี ผู้บูชาจะได้รับความยำเกรงจากคนรอบข้างและจะถูกปฏิบัติตนเสมือนผู้ที่มีอำนาจมากขึ้น เนื่องจากจะมีท่านยมคอยติดตาม ปกป้องคุ้มภัย

ลักษณะของพญายมราชนั้น ท่านจะมีกายาสีแดง สวมใส่เครื่องราชคล้ายกษัตริย์ มือหนึ่งถือไม่เท้า มือหนึ่งถือบ่วง มีพาหนะเป็นควาย หากใครสนใจบูชาสามารถนำรูปของท่าน ยันต์ องค์ประธาน มาไว้บนหิ้งบูชาได้หรือจะพกเป็นองค์เล็กๆ ติดตัวไว้แบบพระเครื่องก็ได้
