ท้าวเวสสุวรรณหรือท้าวกุเวร เดิมคือพ่อค้าขายน้ำอ้อยใจบุญ หากใครผ่านทางมาก็จะแจกน้ำอ้อยให้กินฟรี ทำแบบนี้ทั้งชีวิต จนเมื่อถึงแก่กกรรม ด้วยบุญกุศลแห่งการให้ทานถูกสั่งสมมานาน จุงได้รับแต่งตั้งให้เป็นท้าวเวสสุวรรณ มาจาก ‘เวส’ ที่แปลว่า พ่อค้า และ ‘สุวรรณ’ แปลว่า ทอง สื่อถึงความร่ำรวยในสมัยที่ยังเป็นมนุษย์
ท้าวเวสสุวรรณเจ้าแห่งภูตผี
ท้าวเวสสุวรรณถูกแต่งตั้งให้เป็นหนึ่งใน ‘จตุโลกบาล’ ผู้ปกครองเหล่าภูตผีปีศาจและยักษาทั้งหลาย ผีและยักษ์ทุกตนล้วนเป็นบริวาร ซึ่งอยู่ต่ำกว่าท้าวเวสสุวรรณทั้งสิ้น ด้วยเหตุนี้จึงมีการบูชาท้าวเวชสุวรรณเพื่อขับไล่และป้องกันภูตผี รวมถึงสิ่งอัประมงคลต่างๆที่จะย่างกรายเข้ามา อีกตำนานหนึ่งเล่าว่า ท้าวเวสสุวรรณนั้น เดิมทีเกิดในตระกูลยักษ์ แต่ฝักใฝ่ธรรมะมาก บำเพ็ญเพียรภาวนาอยู่นานจนเกิดบุญบารมีสูงส่ง ได้รับแต่งตั้งเป็นหนึ่งในจตุโลกบาล ท้าวเวสสุวรรณเคยมีบทบาทในเรื่อง ‘รามเกียรติ์’ ในฐานะญาติทศกัณฐ์ ตามเรื่องท้าวเวสสุวรรณไม่เห็นด้วยที่ทศกัณฐ์ทำสงครามชิงนางสีดา จึงไม่ได้เข้าร่วมด้วย แต่ไม่วายถูกทศกัณฐ์ขโมยของวิเศษไปใช้ทำสงครามกับพระรามอยู่ดี ส่วนใหญ่เรามักจะเห็นท้าวเวสสุวรรณอยู่ตามประตูทางเข้าของสถานที่ต่างๆโดยเฉพาะวัด แต่รู้หรือไม่ว่ายักษ์ทุกตัวที่ยืนเฝ้าหน้าประตูจะเป็นท้าวเวสสุวรรณ อย่างยักษ์วัดแจ้งที่ยืนเฝ้าหน้าประตูสองตน ถือเป็นบริวารของท้าวเวสสุวรรณ แต่ถ้าหากวัดไหนที่มียักษ์ตัวโตยืนเฝ้าประตูตนเดียว ท่านว่านั่น คือ ท้าวเวสสุวรรณกำลังทำหน้าที่ปกปักษ์รักษาสถานที่ โดยลักษณะท้าวเวสสุวรรณนั้น จะมีใบหน้าเป็นยักษ์ ตัวโตถือกระบองอันใหญ่ไว้ตรงกลางหว่างขา ท่านมีหน้าที่เป็นหัวหน้าควบคุมเหล่าบรรดาผีทั้งหลาย ทะนุบำรุงพระพุทธศาสนา ปกป้องผู้กระทำความดี และลงโทษคนบาป ซึ่งบริวารของท่านมีทั้งดีและเลว ท้าวเวสสุวรรณจึงได้มอบบทสวดยักษ์ให้แก่พระสงฆ์ไว้ใช้สำหรับป้องกันตัวจากภูตผีและสิ่งเลวร้ายต่างๆ เมื่อต้องเดินทางไปธุดงค์ ตามความเชื่อไทยเรื่องแม่ซื้อ ยังมีการแก้เคล็ดไม่ให้ผีเอาเด็กไป โดยนำรูปภาพหรือยันต์ของท้าวเวสสุวรรณมาแปะไว้ที่เปลเด็กด้วย นอกจากเรื่องกันภัย ท้าวเวสสุวรรณท่านยังช่วยให้ทำมาค้าขึ้น โดยผู้ที่ต้องการบูชาต้องจุดธูป 9 ดอก ถวายกุหลาบสีแดง 9 ดอก พร้อมน้ำเปล่า 1 แก้วและผลไม้อาหารต่างๆ ถ้าอยากขอพรสิ่งใดให้ทำในวันขึ้น 15 ค่ำ ตั้งจิตอธิษฐาน ยิ่งตอนต้องไปเสี่ยงภัยหรือเดินทางไกล วอนให้ท่านช่วยคุ้มครองด้วยจะดี
การบูชาท้าวเวสสุวรรณ มีข้อห้ามอยู่ คือ ผู้บูชาต้องถือศีล 5 ไม่ประพฤติตนเป็นผู้ทำลายศาสนา ประกอบอาชีพสุจริตและให้ทานอยู่เป็นนิจ ห้ามถวายสุรา อบายมุขให้ท่าน ส่วนตำแหน่งที่วางนั้นไม่ควรวางไว้เหนือพระพุทธรูป แต่สามารถวางไว้บนโต๊ะหมู่บูชาได้
